De Mars

Joris Benninga

Contact

<h2>SEH De Mars: combinatie duurzame energie, waterstof en warmte</h2><p><strong>Vier grootverbruikers van energie op industrieterrein De Mars in Zutphen werken aan de ontwikkeling van een smart energy hub (SEH). Deze bedrijven zijn verantwoordelijk voor circa 80 procent van het totale energieverbruik van de ongeveer 180 bedrijven op De Mars. Joris Benninga is regisseur van SEH De Mars: ‘We werken aan het slim combineren van duurzaam opgewekte elektriciteit, waterstof en op den duur warmte.’</strong></p><p>Plasticrecyclebedrijf Daly Plastics, nu Repeats (Recycling PE AT Scale), wilde in 2018 zijn fabriek op industrieterrein De Mars in Zutphen uitbreiden met een nieuwe productielijn. Het bedrijf bewerkt gebruikt landbouwplastic (polyethyleen) voor hergebruik. Repeats had voor de uitbreiding een zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet nodig, maar kreeg nul op het rekest van netbeheerder Liander. ‘Helaas, het net zit aan de grenzen van zijn capaciteit’, kreeg het bedrijf te horen. Het resultaat was dat de productielijn niet in Zutphen, maar bij een Franse fabriek is gebouwd.</p><h2>Onderzoek gemeente Zutphen</h2><p>Dit voorval zet in Zutphen het denken over een duurzame, slimme energietransitie op De Mars in gang. ‘De gemeente Zutphen stelde in 2020 een bescheiden budget beschikbaar voor een onderzoek naar de mogelijkheden voor de energievoorziening op De Mars’, vertelt Joris Benninga, regisseur van Smart Energy Hub De Mars. Technisch adviesbureau Firan (een dochter van Liander) krijgt de opdracht in kaart te brengen hoe de energievoorziening van de bedrijven op De Mars eruitziet en advies uit te brengen.<br>SEH De Mars is één van de tien hubs, die deel uitmaken van het Living Lab Smart Energy Hubs Oost Nederland. De hubs worden namens de provincies Gelderland en Overijssel ondersteund door Oost NL. Het living lab stimuleert kennisuitwisseling, het ontwikkelen van standaard-aanpakken en spreekt met het rijk over aanpassing van wet- en regelgeving en financieringsmogelijkheden.</p><h2>Energiecoöperatie ZutphenEnergie</h2><p>Een belangrijke vraag bij het in kaart brengen van het energieprofiel van De Mars is welke bedrijven gebruiken de meeste stroom en andere soorten energie. Op het terrein zijn allerlei bedrijven gevestigd, veelal mkb-bedrijven, van handelsbedrijven en een zuivellaboratorium tot een palingrokerij, maar ook enkele industriële bedrijven en de rioolwaterzuivering van Waterschap Rijn en IJssel.&nbsp;<br>‘Op mijn advies zijn enkele vrijwilligers van ZutphenEnergie, de plaatselijke energiecoöperatie, zo’n veertig vertegenwoordigers van bedrijven gaan interviewen’, vertelt Benninga. ‘Van de informatie uit die interviews hebben we tot op de dag van vandaag veel plezier.’ ZutphenEnergie ging in 2012 van start met enkele vrijwilligers en is uitgegroeid tot dé lokale leverancier van duurzaam opgewekte zon- en windenergie aan meer dan 1.500 van de in totaal ruim 20.000 Zutphense huishoudens. Zutphen Energie is inmiddels een behoorlijk grote sociale onderneming met enkele betaalde medewerkers en meer dan 100 vrijwilligers die onder meer Zutphenaren ondersteunen bij verduurzaming van hun huizen.</p><h2>Grootverbruikers trekken de kar</h2><p>KME en Westfalen Gassen zijn vanaf het begin bij de ontwikkeling van SEH De Mars betrokken. KME is een Duits-Italiaans metaalbedrijf dat in Zutphen al heel lang koper- en messing halffabricaten produceert voor onder meer de auto-industrie en elektronicaproducenten. ‘Dat gebeurt door in grote ovens koper en messing te smelten en er dunne strips van te maken’, verklaart Benninga.<br>Westfalen Gassen is een nieuwkomer op De Mars. Het is een grote producent van industriële gassen, zoals zuurstof, stikstof, waterstof en kooldioxide, met het hoofdkantoor in Duitsland. ‘Dit bedrijf wil een waterstoffabriek bouwen met een grote elektrolyser’, meldt Benninga. ‘KWE, Westfalen Gassen, Waterschap Rijn en IJssel en IJsselwind (onderdeel van Zutphen Energie) zijn de vier grote partijen, die de kar trekken van SEH De Mars.’</p><h2>Intentieverklaring getekend</h2><p>De vier kartrekkers en andere partijen, zoals netbeheerder Liander, de gemeente Zutphen, de provincie Gelderland en Oost NL hebben op 28 maart 2024 de intentieverklaring getekend, die de basis vormt voor de ontwikkeling van SEH De Mars. ‘We bevinden ons nu in de ontwerpfase en werken aan het slim combineren van duurzaam opgewekte elektriciteit, waterstofproductie en op den duur warmtelevering’, meldt Benninga. Daar horen een nieuwe vorm van cable pooling en mogelijk grootschalige energieopslag in batterijen ook bij.</p><h2>Nieuwe vorm cable pooling</h2><p>KME heeft een hele zware aansluiting op het elektriciteitsnet, die maar gedeeltelijk wordt benut. &nbsp;Netbeheerder Liander laat in 2023 weten bij dit project mee te willen werken en te investeren in een nieuwe vorm van cable pooling. Het gaat om het delen van de bestaande kabel van KME met de nieuwe zonneparken, windturbines en de waterstoffabriek van Westfalen Gassen. ‘In Nederland gaat het bij cable pooling tot nu toe over zonnevelden en windturbines, die gebruik maken van dezelfde kabel’, zegt Benninga. ‘Dit wordt dus een interessante pilot voor een nieuwe vorm van cable pooling, waarbij achter de bestaande KME-aansluiting energie wordt gedeeld en de kabel zelf een soort navelstreng wordt.’</p><h2>Warmtetransitie De Mars</h2><p>Op De Mars zijn diverse bedrijven gevestigd die warmte produceren, zoals slibvergister Groep Midden-Betuwe, KME en de Rioolwaterzuiveringsinstallatie van Waterschap Rijn en IJssel. ‘Er zijn schetsontwerpen voor warmtenetten in Zutphense woonwijken, die van het gas af moeten, maar er is op dat gebied nog geen uitgewerkte koppeling met de hub’, constateert Benninga. Hij voorziet dat De Mars daarbij zeker een rol kan spelen. ‘De warmtetransitie wordt heel belangrijk voor SEH De Mars. We kunnen in potentie gemakkelijk vijfduizend huizen van warmte voorzien met bronwarmte van De Mars. Bedrijven op De Mars zelf zijn ook geïnteresseerd in warmte voor hun gebouwen.’<br>Daar komt de waterstoffabriek nog bij. Bij het productieproces van waterstof komt ook warmte vrij. Als die lokaal geproduceerde warmte via een lokaal warmtenet woningen in wijken grenzend aan De Mars kan verwarmen, is dat interessant voor de gemeente, de energie coöperatie én voor Westfalen Gassen.</p><h2>Circulariteit en vergroenen</h2><p>De ontwikkeling van SEH De Mars draagt bij aan het moderniseren van het enigszins gedateerde bedrijventerrein. ‘Naast de energietransitie zijn circulariteit en klimaatmaatregelen op De Mars belangrijk voor de gemeente Zutphen’, zegt Benninga. ‘De gemeente kijkt onder meer hoe het gebied vergroend kan worden.’</p><h2>Stevige ambities waarmaken</h2><p>De bedrijven die de kar trekken bij SEH De Mars hebben stevige ambities uitgesproken, die ze binnen twee jaar willen waarmaken. Dat kan volgens Benninga niet anders dan met hulp van andere partijen, zoals de gemeente Zutphen en de provincie Gelderland, bijvoorbeeld als het om vergunningen gaat en partijen, die de ontwikkeling van de hub willen financieren, zoals Oost NL.<br>‘De hubregisseurs verbonden aan het Living Lab Smart Energy Hubs Oost Nederland wisselen regelmatig ervaringen uit en leren van elkaar’, zegt Benninga. ‘Oost NL helpt bijvoorbeeld met de financiering van juridische hulp voor het opstellen van specifieke contracten. Daar hebben we allemaal profijt van.’</p><h2>Feiten en cijfers</h2><ul><li>2018: start nadenken over slimme energievoorziening op industrieterrein.</li><li>2020: eerste onderzoek naar energievoorziening op De Mars in opdracht gemeente Zutphen.</li><li>2023: onderzoek nieuwe vorm van cable pooling i.s.m. Liander. Idee is zonneparken, windturbines en waterstoffabriek samen op één kabel van bedrijf KME.</li><li>28 maart 2024: ondertekening intentieverklaring voor ontwikkeling SEH De Mars door vier bedrijven en andere partijen, zoals netbeheer Liander, gemeente Zutphen, provincie Gelderland en Oost NL.</li><li>September 2024: vergunningen waterstoffabriek rond en concepten voor de uiteindelijke afspraken op papier, inclusief concept-statuten voor een collectieve rechtspersoon.</li><li>Laatste kwartaal 2024: bindende afspraken op papier, zoals een cable pooling overeenkomsten en onderlinge afspraken over levering van energie.</li><li>Planning 2026:<br>-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;eerste kwartaal: start productie groene waterstof door RWE<br>-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;derde kwartaal: drie nieuwe windturbines ( 3 x 4,2 megaWatt) in gebruik en uitbreiding zonnevelden (circa 12 megaWatt)</li></ul><h2>Podcast</h2><p>Het nationaal programma Regionale Energie Strategie (NP RES) maakte najaar 2024 een driedelige podcast over de ontwikkeling van Smart Energy Hub De Mars. Je vindt de postcast hier: <a href="https://url.de.m.mimecastprotect.com/s/Z5ElCK8P7QSDvP8FMf0C5gvvk?domain=app.springcast.fm">https://app.springcast.fm/podcast/resinbedrijf</a></p><p>&nbsp;</p>

De Mars

Locatie: Zutphen

Contact